Huỳnh Thanh Điền

Mặc dù đã ra đời gần một thế kỷ, hai tác phẩm của Joseph Schumpeter – The Theory of Economic Development (1911) và Capitalism, Socialism and Democracy (1942) vẫn giữ nguyên giá trị và sức sống đến lạ lùng. Đọc lại hôm nay, ta có cảm giác ông đang nói về chính thời đại của chúng ta, thời đại của công nghệ, khởi nghiệp và những biến động kinh tế sâu sắc.

Trong The Theory of Economic Development, Schumpeter viết với tinh thần của một người tin tưởng tuyệt đối vào năng lượng sáng tạo của con người. Ông nhìn nền kinh tế như một dòng chảy luôn vận động, nơi doanh nhân là người dám phá vỡ cái cũ để mở ra cái mới. Phát triển, với ông, không đến từ tích lũy vốn mà từ những hành động sáng tạo – những bước đi mạo hiểm thắp lên ngọn lửa đổi mới.

Ba mươi năm sau, trong Capitalism, Socialism and Democracy, Schumpeter trở nên điềm tĩnh và sâu sắc hơn. Ông nhận ra rằng chính khi chủ nghĩa tư bản đạt đến đỉnh cao, nó bắt đầu tự hao mòn; khi sáng tạo bị thay thế bằng quản trị, và tinh thần doanh nhân bị lấn át bởi sự an toàn. Ông không bi quan, chỉ lặng lẽ cảnh báo: mọi hệ thống đều sẽ suy yếu khi quên mất ngọn lửa đã sinh ra nó.

Gần một thế kỷ trôi qua, những dòng chữ ấy vẫn vang lên như lời nhắc nhẹ nhàng mà thấm thía: phát triển không phải là chạy nhanh hơn người khác, mà là dám vượt qua sự tự mãn của chính mình. Và có lẽ, đó chính là giá trị bền vững nhất mà Schumpeter để lại là tinh thần đổi mới luôn đi cùng thời đại.

Đọc sách:

Joseph A. Schumpeter. (2025). The Theory of Economic Development. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.17361234

Joseph A. Schumpeter. (2025). CAPITALISM, SOCIALISM AND DEMOCRACY. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.17361155