“Sự thần kỳ đến từ Việt Nam”
Hàng chục năm qua, ngành công nghiệp ô tô Việt Nam bị coi là “vùng trũng” tại khu vực Đông Nam Á, các doanh nghiệp chủ yếu dừng lại ở công đoạn gia công, lắp ráp và phân phối, tỷ lệ nội địa hóa trong sản xuất ở mức khiêm tốn.
Tuy nhiên, năm 2018 được xem là bước ngoặt quan trọng với ngành công nghiệp này, khi ước mơ về một dòng xe thương hiệu Việt đến gần với người tiêu dùng hơn bao giờ hết.
Tháng 9/2018, sự kiện VinFast - doanh nghiệp thành viên và là thương hiệu ô tô của Tập đoàn Vingroup, đưa mẫu xe LUX A2.0 và LUX SA2.0 ra mắt tại Paris Motor Show 2018 gây ấn tượng không chỉ với truyền thông, người tiêu dùng trong nước, mà còn với truyền thông quốc tế, bởi VinFast mới bắt tay vào xây dựng nhà máy, đội ngũ nhân sự chỉ 1 năm trước. Trong khi đó, các chuyên gia cho biết, với nhiều hãng ô tô hàng đầu thế giới, thời gian để sản xuất một chiếc ô tô mới cũng mất từ 36 - 60 tháng.
Ông Võ Quang Huệ, người được mời về làm Phó tổng giám đốc VinFast khi dự án bắt đầu triển khai tháng 9/2017, từng 11 năm gắn bó với Bosch, 25 năm làm việc cho BMW, gọi đây là “một kỷ lục thế giới”. Còn danh thủ D. Beckham gọi kết quả này là “sự thần kỳ đến từ Việt Nam”.
Sau buổi ra mắt tại Hà Nội, ngày 25/11/2018, VinFast tổ chức lễ ra mắt và mở bán các sản phẩm ô tô VinFast và xe máy điện thông minh Klara tại TP.HCM trong bối cảnh bất lợi: Cơn bão số 9 đổ bộ vào Thành phố.
Nghịch cảnh không thể ngăn cản hàng nghìn người dân có mặt để trải nghiệm giấc mơ của ngành ô tô Việt Nam được hiện thực hóa, với hy vọng vươn lên sánh vai cùng các các nền công nghiệp sản xuất ô tô hàng đầu thế giới. Nhiều người đã đặt cọc để mua các sản phẩm ô tô, xe máy điện của VinFast ngay tại buổi giới thiệu này.
Đáng chú ý, Vincom Landmark 81 - địa điểm tổ chức buổi giới thiệu của VinFast tại TP.HCM, hiện là tòa nhà cao nhất Việt Nam và cao thứ 8 thế giới hoàn thành trước đó ít tháng được thực hiện bởi một doanh nghiệp xây dựng nội địa: Công ty cổ phần Xây dựng Cotecscon (CTD).
Thành quả mà Vingroup hay Cotecscon đạt được cho thấy năng lực của nhiều doanh nghiệp Việt Nam giờ đây hoàn toàn đủ sức tạo ra các sản phẩm với chất lượng sánh ngang các tập đoàn hàng đầu thế giới, thậm chí là vượt trội ở một số khía cạnh, chẳng hạn thời gian thực hiện.
Câu chuyện tiên phong vượt lên những khó khăn để khẳng định giá trị của Vingroup hay Coteccons không phải là cá biệt. Rất nhiều doanh nghiệp đầu ngành khác như Bkav, FPT, Hòa Phát, Tân Hiệp Phát… cũng đang có những kế hoạch vươn lên đầy tham vọng.
Tại Công ty cổ phần Tập đoàn FPT (FPT), trong khi công nghệ số đang trở thành cuộc “cách mạng” thay đổi nhiều khía cạnh của xã hội và thu hút sự tham gia của các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới như Google, Tesla, Apple…, thì “chuyển đổi số” đã được FPT coi là sứ mệnh tiên phong của mình.
Trong thư gửi cổ đông năm 2018, Chủ tịch Hội đồng quản trị FPT Trương Gia Bình đã cụ thể sứ mệnh này thành những mục tiêu cho từng đơn vị: FPT Software sẽ chuyển đổi số cùng các đối tác và khách hàng hàng đầu thế giới, FPT Telecom đem đến giá trị Internet tuyệt vời cho khách hàng, FPT IS kiến tạo sức mạnh số cho khách hàng, FPT Education đào tạo nguồn nhân lực số, FPT Online dùng chuyển đổi số để trở thành nguồn tin tức đáng tin cậy cho mọi người.
Thực tế, hoạt động nghiên cứu ứng dụng Internet kết nối vạn vật trong giao thông thông minh, phát triển xe tự lái, chatbot tự động hay nghiên cứu về robot, trí tuệ nhân tạo… thời gian qua của FPT đã đạt được nhiều kết quả nổi bật. Năng lực công nghệ của FPT được minh chứng qua các hợp đồng trị giá hàng chục triệu USD với các doanh nghiệp hàng đầu thế giới.
Năm 2017, lượng khách hàng trong danh sách Fortune 500 của FPT là 64 doanh nghiệp, số lượng khách hàng có doanh số trên 10 triệu USD tăng 2 lần. Đầu năm 2018, FPT Software đã ký được hợp đồng có tổng giá trị trên 100 triệu USD với tập đoàn năng lượng hàng đầu châu Âu là Innogy SE (thành viên của Tập đoàn RWE) và trở thành đối tác cung cấp các giải pháp trên nền tảng công nghệ SAP, IoT và các nền tảng chuyển đổi số cho Innogy SE trong giai đoạn 2018 - 2024.
Với Bkav, sau 3 phiên bản điện thoại thông minh (smartphone) được dồn tâm huyết, trí tuệ và tiền bạc phát triển, sản phẩm smartphone mang thương hiệu Bphone ngày càng nhận được nhiều bình luận tích cực từ phía người dùng.
CEO Bkav Nguyễn Tử Quảng đang nỗ lực để sớm biến giấc mơ “người Việt tự làm ra chiếc điện smartphone hàng đầu thế giới, tốt hơn cả Oppo của Trung Quốc, Samsung của Hàn Quốc và iPhone của Mỹ” trở thành hiện thực.
Dẫn dắt và đột phá: Vai trò của người dẫn đầu
Nhà văn Lỗ Tấn từng viết: "Trên đời này làm gì có đường, người ta đi mãi cũng thành đường thôi". Mọi nẻo đường không tự dưng mà có, mà chính do con người tạo nên.
Khi trở thành nhà thầu xây dựng Landmark 81, Coteccons đã phải chịu không ít hoài nghi, lo ngại về năng lực thực hiện, bởi trước đó chỉ có kinh nghiệm và giải pháp xây dựng các công trình từ tầng 60 trở xuống.
Bkav, FPT hay VinFast cũng gặp phải không ít ý kiến trái chiều, nghi ngờ về khả năng thực hiện những tham vọng lớn, thậm chí cả chỉ trích “ném tiền qua cửa sổ”.
Nhưng vượt qua khó khăn, thách thức, thành tựu mà những doanh nghiệp tiên phong đạt được đã khẳng định năng lực của doanh nghiệp Việt Nam trong chuỗi giá trị sản xuất toàn cầu hoàn toàn có thể vươn tới những công đoạn tạo ra giá trị gia tăng cao hơn, thay vì chỉ dừng lại ở khả nặng thực hiện ở phân khúc có giá trị gia tăng thấp như gia công, lắp ráp hay phân phối.
Thành công trong đầu tư của những doanh nghiệp lớn không chỉ đem lại lợi ích cho cổ đông, mà còn tạo ra việc làm cho hàng nghìn người, góp phần thay đổi năng lực cạnh tranh của nền kinh tế cũng như bộ mặt kinh tế tại nhiều khu vực.
Đặc biệt, sự dẫn dắt và liên kết các doanh nghiệp nhỏ hơn tạo ra hệ sinh thái cung ứng nguyên vật liệu trong chuỗi sản xuất của họ. Đây là vai trò được đánh giá cao trong bối cảnh khối doanh nghiệp tư nhân tạo ra hơn 40% GDP hàng năm, nhưng có tới 98% là doanh nghiệp quy mô nhỏ, nhiều doanh nghiệp hoạt động rời rạc và yếu về năng lực cạnh tranh, gánh chịu rủi ro lớn khi các tập đoàn quốc tế mở rộng tại thị trường Việt Nam trong quá trình hội nhập.
TS. Huỳnh Thanh Điền, thành viên Nhóm Tư vấn chính sách phát triển công nghiệp hỗ trợ TP.HCM cho biết, kinh nghiệm của các quốc gia công nghiệp hóa thành công đều có vai trò dẫn dắt của các doanh nghiệp lớn, giữ vai trò trung tâm trong triển khai chính sách phát triển công nghiệp hóa, là đầu tàu trong phát triển khoa học công nghệ của nhiều ngành công nghiệp, tạo ra nhu cầu cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia sản xuất, cung ứng sản phẩm trung gian, dịch vụ hỗ trợ nhằm cung ứng cho họ.
Ông Tony Wheeler, nhà sáng lập ImagineX, cố vấn cấp cao của Startup Vietnam Foundation khi phân tích về vai trò của doanh nghiệp lớn trong hệ sinh thái khởi nghiệp đánh giá, những doanh nghiệp lớn có thể đưa ra các gói hỗ trợ về tài chính, là đối tác hoặc khách hàng của các startup để giúp hệ sinh thái khởi nghiệp thành công và đóng góp hiệu quả cho nền kinh tế.
Năm 2019 sẽ đánh dấu nhiều cột mốc quan trọng trong việc hội nhập của nền kinh tế Việt Nam với hàng loạt hiệp định thương mại tự do dự kiến sẽ có hiệu lực như Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Tự do thương mại Việt Nam -EU (EVFTA), Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP)…
Hàng rào thuế quan được xóa bỏ tạo cơ hội cho các doanh nghiệp trong nước vươn ra thị trường quốc tế. Ngược lại, thách thức cũng không nhỏ khi các doanh nghiệp nội phải cạnh tranh với các doanh nghiệp lớn trên thế giới trên sân nhà. Mở rộng cửa hội nhập cũng khiến nền kinh tế nhạy cảm hơn trước những biến động của kinh tế - chính trị thế giới, vốn rất khó lường.
Trong bối cảnh đó, vai trò trở thành đầu tàu sản xuất trong nền kinh tế, liên kết, hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ vươn lên, tăng năng lực sản xuất, năng lực cạnh tranh của lớp doanh nghiệp đầu đàn sẽ ngày càng quan trọng.
