Doanh nghiệp đổi mới cơ cấu - tái sản xuất trong trạng thái bình thường mới

Phát biểu khai mạc buổi hội thảo, Phó Giám đốc phụ trách ITPC Trần Phú Lữ cho biết, dù ảnh hưởng nặng nề của dịch Covid-19 nhưng hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa của TPHCM vẫn đạt được mức tăng trưởng dương. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đến tháng 10/2021 ước đạt 109,05 tỉ USD, tăng 17,9% so với cùng kỳ năm 2020 (92,5 tỉ USD). Kết quả này có những đóng góp không nhỏ của ngành lương thực, thực phẩm khi đóng góp gần 13,8% giá trị sản xuất toàn ngành công nghiệp của TP. Theo đồng chí Trần Phú Lữ, trong những năm gần đây ngành chế biến lương thực, thực phẩm của TP đã từng bước chuyển sang phát triển theo chiều sâu, nhiều sản phẩm có chất lượng, thương hiệu uy tín chiếm lĩnh thị trường trong nước thay thế hàng nhập khẩu và đã xuất khẩu sang nhiều nước trên thế giới. Nhiều sản phẩm đã được sản xuất theo hướng ứng dụng công nghệ cao, chất lượng sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế để tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Doanh nghiệp (DN) sản xuất lương thực, thực phẩm của TP đã chủ động trong các khâu nghiên cứu sản phẩm mới, phát triển thị trường và xây dựng thương hiệu, sản phẩm có uy tín, cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế. Tuy nhiên, kể từ khi làn sóng dịch bệnh Covid-19 lần thứ tư bùng phát và diễn biến phức tạp trên địa bàn TPHCM, hoạt động sản xuất kinh doanh của ngành lương thực, thực phẩm đã bị tác động nặng nề. Hội thảo với mong muốn tìm ra các giải pháp khắc phục hậu quả do dịch bệnh gây ra, giúp DN đổi mới cơ cấu - tái sản xuất trong trạng thái bình thường mới; đồng thời thông tin kịp thời những xu hướng kinh doanh mới trong ngành.

Chia sẻ tại hội thảo, Phó Chủ tịch Hội Lương thực, thực phẩm TPHCM Nguyễn Đặng Hiến cho biết, trước năm 2020, thị trường ngành lương thực, thực phẩm Việt Nam liên tục tăng trưởng và được đánh giá đầy tiềm năng. Năm 2020 do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên chỉ tăng 4,5%, đã cho thấy mức độ tác động của đại dịch đến ngành. Sang năm 2021, dưới tác động của làn sóng dịch Covid-19 lần thứ tư, chỉ số sản xuất của ngành đã giảm 7,8% so với cùng kỳ 2020. Sau khi TPHCM và cả nước nới lỏng các hoạt động phòng, chống dịch từ đầu tháng 10, hoạt động sản xuất từng bước được phục hồi, chỉ số sản xuất công nghiệp ngành chế biến thực phẩm tháng 11 đã tăng 10,7% so với cùng kỳ năm 2020 và được dự báo sẽ tiếp tục tăng trong thời gian tới. Thời điểm này, hầu hết các DN trong ngành đã và đang nỗ lực chuẩn bị cho kế hoạch sản xuất hàng Tết. Mặc dù, thực tế tình hình khó khăn chung vì dịch bệnh, giá cả nguyên liệu đầu vào của sản xuất tăng cao, chi tiêu của người tiêu dùng có xu hướng giảm nhưng DN đã sớm dự báo tình hình và chủ động trong việc sản xuất, điều phối nguồn nguyên liệu nhằm đảm bảo đủ hàng cho người dân giai đoạn mua sắm cuối năm, kể cả nếu thị trường có những biến động đột biến thì các DN vẫn đáp ứng được kịp thời.

Thúc đẩy ứng dụng khoa học, công nghệ trong sản xuất, kinh doanh

Trình bày tại hội thảo, Tiến sĩ Huỳnh Thanh Điền đã chỉ ra những xu hướng của ngành lương thực, thực phẩm trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19, đó là: người tiêu dùng ưa chuộng và gia tăng tiêu dùng các thực phẩm có nguồn gốc thực vật, hữu cơ, thành phần dinh dưỡng lành mạnh, đóng gói bao bì hiện đại, tiện dụng; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong hoạt động sản xuất kinh doanh; đặt hàng và kiểm soát chất lượng từ xa dựa trên nền tảng cơ sở hạ tầng công nghệ số để kết nối và tăng tương tác với khách hàng cả trong quá trình sản xuất và giao thương.

Theo Tiến sĩ Huỳnh Thanh Điền, dịch Covid-19 đã thúc đẩy sự dịch chuyển từ việc mua hàng trực tiếp sang trực tuyến, nhờ đó, thương mại điện tử đang ngày càng phát triển mạnh mẽ (các kênh bán hàng trực tuyến đối với ngành hàng tiêu dùng nhanh có mức tăng trưởng lên tới 91% trong năm 2021). Từ đó, xu hướng về chuỗi cung ứng đa dạng, linh hoạt đang được mở ra để thích nghi với điều kiện mới, việc tổ chức sản xuất cũng cần được đổi mới để vừa đảm bảo an toàn phòng dịch, vừa phát triển kinh tế. Từ những phân tích xu hướng nêu trên, Tiến sĩ Huỳnh Thanh Điền đưa ra một số lời khuyên cho các DN lương thực, thực phẩm để thích nghi với xu thế mới. Theo đó, DN cần chú trọng tới việc nghiên cứu sản xuất, cung cấp các sản phẩm, dịch vụ tiện lợi với phương thức bán hàng mới, thuận tiện trong vận chuyển, tối ưu hóa giá trị sử dụng. Đồng thời, chủ động và thúc đẩy ứng dụng khoa học, công nghệ trong sản xuất, kinh doanh như tăng tương tác B2B, B2C và kiểm soát chất lượng từ xa… Tuyển chọn và xây dựng bộ máy tinh gọn, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong đó ưu tiên nhân lực có trình độ, kỹ năng phù hợp thời đại kinh tế số; định hình lại cách đánh giá hiệu quả tài chính dự án đổi mới; lựa chọn chiến lược và triết lý (tâm pháp) kinh doanh phù hợp với môi trường vĩ mô xung quanh DN và môi trường vi mô nội tại DN cũng là chìa khóa giúp DN dễ dàng thích ứng với tình hình mới. Cuối cùng, DN cần xây dựng hệ thống quản lý rủi ro thông minh, dễ hiểu, dễ tiếp cận để có thể dễ dàng ứng phó với các tình huống phát sinh, tránh bị động.

Toàn cảnh hội thảo

Còn chuyên gia kinh tế Nguyễn Hoàng Dũng, Chủ tịch Công ty Đào tạo lãnh đạo và Dịch vụ phát triển bền vững SDLT, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và phát triển Bền vững TPHCM – IRSH cho rằng những cơ hội giúp DN phục hồi phát triển sản xuất trong bối cảnh mới hiện nay là đến từ các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới (FTA), những hỗ trợ từ Chính phủ và sự nỗ lực từ nội tại DN. Chuyên gia kinh tế Nguyễn Hoàng Dũng đã gợi mở 6 nhóm giải pháp để giúp cho ngành lương thực, thực phẩm phát triển vững chắc trong tương lai, bao gồm: thể chế hóa bộ khung pháp lý doanh nghiệp trong điều kiện mới; đầu tư phát triển hạ tầng hiện đại, bền vững; đầu tư và phát triển công nghệ thông minh tối ưu; đảm bảo nguồn nhân lực đáp ứng cả về số lượng và chất lượng; xây dựng doanh nghiệp lương thực, thực phẩm theo tiêu chuẩn mỗi doanh nghiệp là một tế bào kinh tế thông minh, trách nhiệm, hiệu quả và linh hoạt; thiết lập chuỗi, khu vực sản xuất, kinh doanh lương thực, thực phẩm bền vững.