TS HUỲNH THANH ĐIỀN
Ngày 11 tháng 4 năm 2025, Cơ quan Hải quan và Biên phòng Mỹ (CBP) đã công bố danh sách miễn thuế đối với một số mặt hàng nhập khẩu bao gồm sản phẩm điện tử, linh kiện và chất bán dẫn.
Quyết định này được đưa ra trong bối cảnh cuộc chiến thương mại kéo dài giữa Mỹ và Trung Quốc vẫn đang diễn biến phức tạp. Việc miễn thuế không chỉ mang ý nghĩa kinh tế mà còn hàm chứa nhiều tính toán chiến lược, với các tác động lan tỏa đến doanh nghiệp, người tiêu dùng Mỹ và các quốc gia khác – trong đó có Việt Nam.
Giảm gánh nặng cho người dùng và doanh nghiệp Mỹ
Trước hết, việc miễn thuế nhằm mục tiêu giảm áp lực chi phí đối với cả doanh nghiệp và người tiêu dùng Mỹ. Các mặt hàng như điện thoại di động, máy tính, linh kiện điện tử vốn đóng vai trò thiết yếu trong đời sống hàng ngày cũng như trong hoạt động sản xuất – đặc biệt đối với các doanh nghiệp công nghệ. Việc loại bỏ thuế quan sẽ giúp giảm chi phí đầu vào, giữ ổn định giá bán, qua đó hỗ trợ người tiêu dùng và bảo vệ biên lợi nhuận của doanh nghiệp.
Đối với các tập đoàn công nghệ lớn như Apple – nơi phần lớn chuỗi sản xuất đặt tại Trung Quốc – động thái này giúp cắt giảm đáng kể chi phí sản xuất. Nhờ đó, các doanh nghiệp có thể duy trì mức giá cạnh tranh và tránh phải chuyển chi phí thuế sang người tiêu dùng, nhất là trong bối cảnh lạm phát vẫn là mối lo ngại thường trực.
Tác động đến các ngành công nghiệp và dòng vốn FDI
Ở góc độ chiến lược, miễn thuế cũng là một "nước cờ" trong tiến trình đàm phán giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Bằng cách nới lỏng một phần áp lực thuế quan, Mỹ có thể tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các cuộc đàm phán tiếp theo, đồng thời khuyến khích Trung Quốc đáp ứng các yêu cầu về mở cửa thị trường và giảm thâm hụt thương mại.
Tuy nhiên, đây cũng là sự cân bằng tinh tế. Mỹ muốn hỗ trợ doanh nghiệp trong nước mà không làm suy yếu vai trò đòn bẩy của chính sách thuế trong đàm phán. Vì thế, danh sách miễn thuế được lựa chọn có chủ đích, tập trung vào các lĩnh vực mang tính thiết yếu và chiến lược đối với nền kinh tế Mỹ.
Việc miễn thuế có thể mang lại lợi ích rõ rệt cho các ngành công nghiệp Mỹ vốn phụ thuộc nhiều vào linh kiện và thiết bị đầu vào từ Trung Quốc – đặc biệt là lĩnh vực công nghệ cao và sản xuất điện tử. Giá thành các sản phẩm như chip bán dẫn, màn hình hay bộ phận máy tính sẽ trở nên cạnh tranh hơn, từ đó khuyến khích sản xuất và đầu tư trong nước.
Đồng thời, tác động này còn lan tỏa ra ngoài biên giới Mỹ. Khi các công ty điều chỉnh chiến lược chuỗi cung ứng để tận dụng sự thay đổi về thuế, khu vực Đông Nam Á – mà Việt Nam là một trong những điểm sáng – có thể trở thành điểm đến hấp dẫn hơn đối với dòng vốn đầu tư. Sự kết hợp giữa lao động giá cạnh tranh, hạ tầng công nghiệp đang phát triển và các hiệp định thương mại tự do là những yếu tố giúp Việt Nam trở thành lựa chọn ưu tiên trong bối cảnh tái cơ cấu chuỗi cung ứng toàn cầu.
Cơ hội và thách thức cho Việt Nam
Với việc một số mặt hàng Trung Quốc được miễn thuế, các doanh nghiệp Mỹ có thể tiếp tục duy trì sản xuất tại Trung Quốc thay vì chuyển sang quốc gia khác. Điều này đặt ra một thách thức không nhỏ cho Việt Nam trong việc thu hút FDI nếu không có những chính sách kịp thời để tăng sức cạnh tranh.
Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để Việt Nam thể hiện vai trò như một "cứu cánh" cho các doanh nghiệp quốc tế đang tìm kiếm sự đa dạng hóa trong chuỗi cung ứng. Đặc biệt, trong lĩnh vực sản xuất linh kiện điện tử và thiết bị công nghệ, nếu có thể cải thiện cơ sở hạ tầng, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và duy trì môi trường đầu tư ổn định, Việt Nam hoàn toàn có thể tận dụng làn sóng dịch chuyển đầu tư từ Trung Quốc.
Mặc dù việc miễn thuế mang lại nhiều lợi ích trong ngắn hạn, nhưng về lâu dài, động thái này cũng có thể làm giảm hiệu quả của các công cụ đàm phán thương mại mà Mỹ đang sử dụng với Trung Quốc. Nếu Trung Quốc không có các bước đi cụ thể để điều chỉnh chính sách thương mại, Mỹ sẽ mất đi một phần áp lực cần thiết trong quá trình thương lượng. Điều này có thể khiến cuộc chiến thuế quan quay trở lại với cường độ cao hơn trong tương lai.
Quyết định miễn thuế của Mỹ đối với các mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc phản ánh sự điều chỉnh linh hoạt trong chính sách thương mại nhằm cân bằng giữa mục tiêu kinh tế và chiến lược. Đây là bước đi mang lại nhiều lợi ích tức thời cho người tiêu dùng, doanh nghiệp Mỹ, đồng thời mở ra cơ hội cho các quốc gia đang phát triển như Việt Nam trong việc thu hút FDI và nâng cao vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Tuy nhiên, để tận dụng hiệu quả cơ hội này, Việt Nam cần tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư, hạ tầng logistics và chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhằm giữ vững lợi thế trong một thế giới đang tái định hình trật tự thương mại.
